Metaforms: Indonesische kunstenaar Handiwirman Saputra
"Wat betekent het?" Tegenwoordig komen we deze vraag nog vaak tegen wanneer we voor een kunstwerk staan. In de artistieke praktijk van Handiwirman Saputra heeft de vraag geen antwoord. Als beeldend kunstenaar weet Handiwirman zeker dat wat hij presenteert een soort visie, een manifestatie, een vorm is; geen betekenis. Een van de manieren om te voorkomen dat je vast komt te zitten in de behoefte aan betekenis, intentie, zin enzovoort, is door deze clichévraag te veranderen.
"Wat is het?" Het antwoord is misschien eenvoudig of misschien niet. Het object is het object zelf. Het is een schilderij, een sculptuur, een object, een installatie, een foto enzovoort. Zeker is dat het een kunstwerk is - samen met alle waarden die daarbij horen.
Het werk van Handiwirman is niet het antwoord op welke kwestie dan ook; het is ook helemaal geen vraag. Het werk van Handiwirman is iets om te zien en te ervaren. De kijker heeft het recht om zijn kijkervaring een eigen betekenis te geven. De kijker heeft het recht om elke gewenste relatie op te bouwen met het object dat de kunstenaar presenteert. Als ze dat willen, heeft de kijker natuurlijk de juiste betekenis aan het werk dat ze observeren.
Om ST Sunardi te citeren: "In wezen vraagt het kunstwerk om gezien te worden."
Dus kijk voor een kunstwerk. Wat vind je leuk nadat je hebt gekeken? Of zie je iets dat je nieuwsgierigheid prikkelt? Hoe interpreteer je die visuele ervaring? Ben je geïnteresseerd in het aangaan van een dialoog met wat je hebt gezien? De kijker verschuift dus niet alleen in de positie van het publiek, maar wordt onderdeel van het hele arrangement: gepresenteerd. Ze ervaren het werk en worden zo onderdeel van het werk.
De ambities van de kunstenaar zijn eenvoudig: presenteer vormen, manifestaties, visies die uitnodigen tot ervaring. Wat voor soort ervaring verwacht hij? Wat dan ook. Het kan een ervaring van vorming zijn, het kan schoonheid zijn, of het kan zelfs een discussiemiddel zijn dat buiten de manifestatie zelf valt.
De sleutelwoorden in de artistieke praktijk van Handiwirman zijn: ervaren, ervaren, ervaren, behandelen, gedrag, objecten, manifestaties, visies. Voor hem is het onmogelijk om met iemand te praten, communiceren of contact te maken zonder gedeelde - of op zijn minst vergelijkbare - ervaringen. Hij stelt zich voor dat het maken van het werk en hoe iemand van het werk geniet, hetzelfde is.
'Als er iets is dat pure expressie kan worden genoemd, dan bezit alleen een gekke man het. Hij heeft geen doel. Hij tekent alleen maar om te tekenen. Zoals Suyar, de gekke man die graag in de buurt van de campus trekt. Ik keek graag naar de manier waarop hij tekende. Toen besloot ik dat om iets te bereiken dat pure expressie genoemd kon worden, je als Suyar moest zijn. '
Handiwirman had binnen zijn creatieve proces verschillende substantiële denkwijzen ontdekt, vooral met betrekking tot de mimetische bedoelingen van realistische schilderijen. Volgens hem heeft de traditie van realistisch schilderen een sterke basis in esthetische belangen die volledig niet-objectief zijn. Wanneer een kunstenaar beweert een ‘stilleven’ op doek te verschuiven, volgt hij in feite bewust of onbewust de logica van tweedimensionale beeldvorming, die altijd wordt beperkt door de schaal en kenmerken van de schilderkunst. Hierdoor weerspiegelt de schoonheid die een landschapsschilderij uitstraalt nooit echt de schoonheid van de natuur zelf.
'Toen begon ik weer na te denken over schilderen. Wat voor soort uitdrukking kan als puur worden beschouwd? '
De solotentoonstelling ‘Material Matters’ van Handiwirman, samengesteld door Enin Supriyanto in opdracht van Fumio Nanjo, was te zien op TOLOT / heuristisch SHINONOME in Tokyo, Japan, in 2015.
Verhaalcredits
Door Grace Samboh
